Mindfulness

Badania przeprowadzone na dużych populacjach wykazały, że praktyka mindfulness jest silnie skorelowana z dobrym samopoczuciem i poczuciem zdrowia oraz że nadmierne rozmyślanie i niepokój prowadzą do problemów psychicznych takich jak depresja i lęk , a praktyka mindfulness efektywnie redukuje zarówno gonitwę myśli, jak i niepokój.

Praktyka mindfulness

Praktyka mindfulness polega na przyglądaniu się swoim myślom, emocjom, sygnałom z ciała. To wszystko ma pozwolić uwolnić i uspokoić umysł. Skoncentrować się bardziej na chwili obecnej. Pozwala znaleźć więcej akceptacji na to, co pojawia się w naszym codziennym dniu, oraz nauczyć się, jak zmieniać swoje utarte przez wiele lat przekonania oraz oduczać się automatycznego reagowania i działania w różnych sytuacjach.

W ramach treningu mindfulness pracuje się z ciałem, emocjami oraz myślami. Mindfulness to podejście i techniki rozwijające umiejętności świadomości ciała, obserwowania naszych myśli, emocji i doznań płynących z ciała.

Od lat 70. XX wieku psychologia kliniczna i psychiatria rozwinęły wiele zastosowań terapeutycznych opartych na mindfulness, pomagających ludziom cierpiącym na różne zaburzenia psychologiczne.

Praktyka mindfulness ma wiele współczesnych zastosowań w psychologii, takich jak redukcja objawów depresji, redukcja stresu, lęku, oraz w terapii uzależnień.

Badania naukowe wykazały także, że medytacja mindfulness redukuje ból fizyczny.

Technika medytacji mindfulness zyskała światową popularność jako metoda zarządzania emocjami. Programy oparte na praktyce mindfulness zostały powszechnie zaadaptowane w szkołach, więzieniach, szpitalach, ośrodkach dla weteranów i innych.

Mindfulness w szkole - korzyści z uważności

Lista korzyści jest dość długa, ale co ważniejsze, są to korzyści bardzo istotne zarówno dla rozwoju poznawczego, jak i psychicznego czy emocjonalnego dziecka w każdym wieku:

poprawia koncentrację uwagi i pozwala aktywnie, świadomie nią dysponować, a także ignorować czynniki rozpraszające,
pozwala bardziej świadomie i aktywnie doświadczać rzeczywistości, dostrzegać więcej jej ważnych aspektów,
umożliwia podchodzenie do doświadczeń z otwartym umysłem i ciekawością,
zwiększa równowagę emocjonalną i odporność na stres, pozwala szybciej uporać się z jego objawami, ułatwia relaksowanie się i łagodzi spowodowane stresem objawy psychosomatyczne,
pomaga nabrać dystansu do sytuacji i spojrzeć na nią bardziej obiektywnie, dzięki czemu łatwiej jest konstruktywnie uporać się z problemem (dostrzec więcej możliwych, adekwatnych rozwiązań oraz wprowadzić je w życie),
rozwija cierpliwość i pomaga wytrwale dążyć do celu,
wzmacnia odporność psychiczną – jest czynnikiem chroniącym przed zaburzeniami lękowymi i depresyjnymi,
pozwala doświadczać poczucia własnej skuteczności, wewnętrznej siły i aktywnej postawy, dzięki czemu
korzystnie wpływa na samoocenę i poczucie własnej wartości,
ułatwia harmonijne współistnienie z innym, rozwija empatię.

Mindfulness w pracy

Rozmowa z Marią van Balen, ekspertem w dziedzinie wspierania pacjentów onkologicznych i ich bliskich w zdrowieniu przy zastosowaniu mindfulness.

Czym jest mindfulness i jak może zostać wdrożony w organizacjach biznesowych? Jaka mogłaby być grupa docelowa tej metody?

Pracując, ludzie doświadczają coraz większej presji. Czasami jest to zdrowy stres, który pozwala efektywnie wykonać określone zadanie. Ale często jest to wysoka presja, przepracowanie, niewystarczająca ilość odpoczynku. Praca staje się nieprzyjemna i powoduje sytuację narastającego i ciągłego stresu. Na szczęście każdy może się nauczyć sobie radzić z nadmiernym obciążeniem pracą.

Rozwiązaniem może być nauczenie się przełączania pomiędzy działaniem a refleksją z delikatnością i uwagą. To właśnie jest mindfulness. Daje ono poczucie większego zrelaksowania, mniejszego obarczenia. Dzięki temu zyskuje się szerszą perspektywę, nowe spojrzenie na wiele kwestii. Jest się bardziej twórczym i efektywnym.
Osoby, które praktykują mindfulness w pracy, zauważają, że poprawia się ich umiejętność komunikowania, mają dużo spokojniejsze i bardziej wyważone reakcje na sytuacje stresowe. Dużo lepiej radzą sobie z rozwiązywaniem konfliktów w miejscu pracy, zauważają poprawę w pracy zespołowej i umiejętność myślenia w sposób dużo bardziej kreatywny. Wdrożenie mindfulness w firmach może odbyć się przez zorganizowanie warsztatów dla menedżerów i osób z działów HR w pierwszej kolejności. Kiedy zrozumieją i doświadczą, na czym polega mindfulness, poczują się bardziej zmotywowani do odbycia ośmiotygodniowego kursu MBSR (kurs redukcji stresu). Następnie mogą być oni inspiracją dla swoich pracowników. Mindfulness niewątpliwie może się stać ważnym elementem kultury organizacyjnej.
Proste ćwiczenia, jak kilka minut w skupieniu przed rozpoczęciem spotkania, zwykle prowadzi do lepszej koncentracji na konkretnym zadaniu do wykonania, bardziej precyzyjnej komunikacji i podejmowaniu lepszych decyzji biznesowych.

W jakich sytuacjach możemy zastosować mindfulness?

The National Institute for Occupational Safety and Health w Stanach Zjednoczonych szacuje, że skutki związane ze stresem powodują rocznie około 200 bln USD kosztów dla firm spowodowanych absencją, zmęczeniem oraz utratą utalentowanych pracowników. Około 70–90 proc. pracowników trafia do szpitala z powodu stresu. To wszystko przekłada się na spadek efektywności i utratę przewagi konkurencyjnej. We wrześniu 2008 r. the Health and Safety Executive (HSE) w Wielkiej Brytanii podało, że około 415 tys. pracowników w tym kraju było przekonanych, że doświadczyli stresu związanego z pracą w stopniu powodującym różne choroby.
Sądzę, że te liczby są wystarczającym dowodem na to, że warto zaimplementować mindfulness w organizacjach, ponieważ metoda ta pozwala zredukować stres. Mindfulness jest dla każdego, kto chce poprawić swoją jakość życia, w szczególności gdy:
• chce się nauczyć radzić sobie z emocjami, napięciem, lękiem;
• chce mieć większą kontrolę nad swoimi myślami;
• chce znaleźć spokój w bardzo szybkim życiu;
• chce znaleźć chwile spokoju, radości;
• chce żyć bardziej świadomie;
• chce szybciej regenerować swoje zasoby energii

Jak zachęciłaby Pani zarządy firm, aby zainwestowały we wdrożenie w organizacji mindfulness?

W porównaniu z kosztami zwolnień lekarskich pracowników programy mindfulness są stosunkowo tanie. Według the World Health Organization stres związany z pracą jest pierwszoplanowym problemem zdrowotnym w Stanach Zjednoczonych. Każdego roku zarówno publiczne, jak i prywatne przedsiębiorstwa tracą kilka bilionów dolarów ze swoich przychodów właśnie w związku ze stresującym środowiskiem pracy. Stres związany z pracą manifestuje się na wiele sposobów: osłabiona odporność, podwyższone ciśnienie krwi, atak serca, depresja, załamania psychiczne. To przekłada się na mniejszą efektywność pracy, słabszą współpracę, mniejszą koncentrację na zadaniach, większą absencję.

W Holandii doświadczamy tego samego rodzaju problemów w środowisku pracy. Domyślam się, że i w Polsce nie jest inaczej. Jeżeli badania i doświadczenia w kilku klinikach pokazują, że mindfulness pozwala zredukować symptom stresu w umyśle i w ciele, to dlaczego nie zainwestować w to narzędzie?

Kadra zarządzająca może zacząć od projektu pilotażowego i zdecydować, jak chciałaby go zaimplementować w swojej firmie. Menedżerowie są odpowiedzialni za osiąganie coraz bardziej wymagających celów biznesowych. W Holandii wiele firm rozpoczęło projekty pilotażowe, które są skierowane do pracowników cierpiących z powodu stresu. Widząc rezultaty, są zmotywowane i chętnie wprowadzają mindfulness do swojej kultury organizacyjnej.

Czy wiele firm w Europie wdraża mindfulness?

Rośnie liczba firm wdrażających mindfulness w odpowiedzi na rosnący stres i napięcia w miejscu pracy. Rosnąca liczba przepracowanych i zestresowanych pracowników używa mindfulness, aby poprawić jakość swojego życia i zadbać o równowagę. Wiele firm oferuje bezpłatne zajęcia na terenie firmy. Wśród takich firm wymienić można: Pacific Investment Management, Apple Computer, Yahoo!, Google, McKinsey, Deutsche Bank, Procter & Gamble, Starbucks lub AstraZeneca Pharmaceuticals.

Rozmawiała Anna Borzeszkowska

*Maria van Balen - dyrektor zarządzająca założonego przez nią w 2002 r. stowarzyszenia Organisation for Psychosocial Oncology oraz nauczyciel mindfulness, coach i trener wspierający pacjentów onkologicznych i ich bliskich. Prowadzi własną firmę i pracuje w kliku instytutach. Jest członkiem stowarzyszenia nauczycieli mindfulness VMBN.